Mühendislik Ekonomisi
EKON 204 MÜHENDİSLİK EKONOMİSİ DERS NOTLARI
Nakit akışları ve fiyat indirme
Özel nakit akışları
Vergiler ve amortisman
Enflasyonun etkileri
Karar kriterleri
Karar süreçleri
Duyarlılık ve başabaş analizi
Matris karar modelleri
Karar almada beklenen değer
Fayda teorisi
Temel ekonomik kavramlar
Proje kavramı ve proje aşamaları
Proje yönetimi
– Proje örgütü
– Piyasa araştırması ve piyasa tahmin teknikleri
– Kapasite seçimi
– Kuruluş yeri seçimi
– Teknoloji seçimi
– Çevre tanımı, etkileri, çevre sorunları ve ÇED raporu
– Yatırım maliyeti
– Proje finansmanı, kredi kaynakları, uluslararası finans kurumları
– Proje değerlendirme (fizibilite)
– Proje izleme
TEMEL EKONOMİK KAVRAMLAR
Ekonomi bilimi’ni bireylerin ve toplumun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla kaynakları kullanmak
ve yönetmek için sürdürülen faaliyetlerin bütünü olarak tanımlayabiliriz.
Üretimin temel faktörlerini dört grupta toplayabiliriz.
• İş gücü (emek)
• Sermaye
• Doğal kaynaklar
• Girişimci
Ekonomide doğal kaynakların üretimden aldığı paya rant, emeğin payına ücret, sermayenin
payına faiz ve girişimcinin payına da kar denilir.
Üretim faaliyetlerini planlarken mal ve hizmetleri ne miktarda, nasıl (üretim teknolojisi) ve
kimin için (Pazar) üretileceği dikkate alınmalıdır.
Mikroekonomi mal ve hizmetlerin değer ilişkilerini etkileyen, piyasa değerini (fiyatını) etkileyen
faktörlerii piyasa ekonomisinin işleyişini inceler. Bu anlamda tüketici gruplarının eğilimleri, talep
şartlarını belirleyen faktörleri özetle tüketicinin denge şartları ele alınır ve değerlendirilir. Aynı
pazarda satıcı olan diğer firmaların arz şartlarını etkileyen faktörlere de firmanın denge şartları
olarak adlandırılır ve bu kapsamda incelenir. Mikroekonomi bütün içindeki bir ferdin veya firmanın
üretim ve tüketim ilişkisinden doğan fiyat mekanizmasını ve etkilerini analiz eder.
Makroekonomi ise milli ekonominin tümünü ilgilendiren global büyüklüklerin etkilerini araştırır. Bu
anlamda belirli bir dönemde toplam üretim miktarı, milli gelir seviyesi, toplam tüketim miktarı,
yatırım ve tasarruf dengeleri ele alınır.
GSMH ( Gayri Safi Milli Hasıla )
Bir ekonominin üretim ile ilgili faaliyetlerini ölçmede kullanılan temel ölçü GSMH’dır.
Kavram olarak bir ekonomide belli bir devre içinde, genellikle bir yıl, yaratılan tamamlanmış mal ve
hizmetlerin gayri safi kıymetleri toplamıdır. Dikkat edilirse bu tarifte önemli olan nokta şudur;
Kıymetleri toplanan malların tamamlanmış mal olmaları şarttır. Bununla ifade edilmek
istenen şey, tüketici talebini tatmine hazır durumda olan mallardır.
Yukarıda tarifte dikkati çeken ikinci nokta tamamlanmış mal veya hizmetlerin gayri safi
kıymetlerinin hesaba katılmasıdır.
SMH (Safi Milli Hasıla )
GSMH’nın yukarıda belirtilen sakıncalı tarafını ortadan kaldırmak amacı ile SMH kavramına
baş vurulur. Safi Milli Hasıla, bir ekonomide belli bir devre içersinde, genellikle bir yıl, yaratılan
tamamlanmış mal ve hizmetlerin net kıymetleri toplamıdır.
SMH = GSMH – İkame yatırımları ( Amortismanlar ) demek yerinde olur.
Milli Gelir (MG )
Milli gelir, SMH’nın faktör fiyatları ile hesaplanmasıdır. Yani
MG=SMH (faktör fiyatlarıyla )
Eğer SMH faktör fiyatları ile değil de piyasa fiyatları ile hesaplanmış ise MG’i bulmak için
SMH’dan vasıtalı vergileri ( satış vergisi, istihlâk vergisi,milli savunma vergisi ) çıkarmak lazımdır.
Çünkü, SMH piyasa fiyatlarına göre hesaplandığı için vasıtalı vergileri de kapsamaktadır.Buna göre
MG=SMH (piyasa fiyatlarıyla )- Vasıtalı vergiler şeklinde gösterilebilir.
Harcanabilir Gelir (HG )
Fertlerin paylaşılabileceği gelir,mevcut nufusa bölündüğü zaman “ fert başına milli gelir”
bulunur.Bu gelirin de tamamı fertlerin harcayabilecekleri geliri göstermez. Çünkü fertler bu gelirden
bir kısmını “vasıtasız vergi “ olarak ödemek zorundadırlar. Bu sebeble ferlerin paylaşabileceği
gelirden vasıtasız vergileri çıkardığımız zaman “ toplam harcanabilir gelir “ elde edilir. Yani
HG = FPG – Vasıtasız Vergiler
Mühendislik Ekonomisi için yorumlar kapalı